Иран и Израел – две сили на Блискиот Исток: моќта во бројки
Меѓу планинските масиви на Персија и сувата цврстина на пустините што се протегаат кон Медитеранот, стојат две големи сили – Иран и Израел – чии судбини, идеологии и амбиции со децении се вплеткани во сложен геополитички танц. Двете држави претставуваат моќни играчи на Блискиот Исток, секоја со своја сила, со свои предности и предизвици.
Најпрво, демографската слика открива длабока нерамнотежа: Иран брои над 92 милиони жители, додека Израел – нешто над 9 милиони. Овој дисбаланс се одразува и во човечкиот потенцијал што може да се мобилизира во воени услови – Иран располага со речиси 50 милиони лица способни за мобилизација, додека Израел со неполни 4 милиони.
Но бројот не секогаш ја определува силата.
Кога станува збор за активен воен персонал, Иран има речиси четири пати повеќе – 610.000 војници наспроти израелските 170.000. Но Израел има надмоќ во резервниот состав: 465.000 наспроти 350.000 во Иран. Особено е значајно што израелската армија е технолошки една од најнапредните во светот, длабоко интегрирана со западната воена индустрија, пред сè со американската.
Во воздухот, Израел доминира. Со 611 воени летала, вклучително и 240 борбени авиони од последна генерација и 48 борбени хеликоптери, израелската авијација претставува технолошки врв на регионот. Иран располага со 551 летало и само 13 борбени хеликоптери – дел од нив стара советска или кинеска технологија, ограничена во домет и ефикасност.
На копно, Иран предничи со број – има 1.713 тенкови и над 65.000 оклопни возила, двојно повеќе од Израел. Но израелската технологија, како и боевото искуство, ја прават разликата. Модерните „Меркава“ тенкови и мобилната артилерија му овозможуваат на Израел прецизни и брзи маневри.
На море, Иран има поголема флота – 107 воени пловила и 25 подморници, додека Израел брои 62, меѓу кои и пет модерни подморници со можност за носење нуклеарни боеви глави – нешто што Иран сè уште го нема.
А кога зборуваме за нуклеарната сила – тука завршува секоја симетрија. Израел, иако неформално, се смета за нуклеарна сила со околу 90 боеви глави. Иран, пак, сè уште не поседува нуклеарно оружје, иако неговата програма е предмет на голема меѓународна загриженост и сомнежи.
Финансиски, Израел троши двојно повеќе за одбрана – над 30 милијарди долари годишно, наспроти 15,4 милијарди на Иран. И покрај повисокиот надворешен долг, Израел има значително поголеми девизни резерви – 204 милијарди долари, споредени со 120 милијарди на Иран, што му овозможува поголема финансиска маневарска моќ.
Во логистиката и природните ресурси, Иран доминира: со 173 аеродроми, огромна трговска флота и блиску 4 милиони барели нафта дневно. Израел, со својата ограничена територија и минимално производство на нафта, зависи од стратегиски сојузи и високотехнолошка поддршка.
Заклучок: бројот не е сè, но не е ниту безначаен
Иран е империја на бројки – масивен, бројно надмоќен, со територија и ресурси. Израел, пак, е држава на прецизност, технологија и стратегиска супериорност. Во рамнотежата на силата, бројот е предност, но технологијата, разузнавањето, и способноста за брза, прецизна акција – често се решавачки. Во еден регион каде секој потег може да предизвика тектонски промени, вистинската моќ не е само во арсеналот, туку и во умот кој го раководи.
