Украинскиот претседател Володомир Зеленски изјави во саботата дека билатералниот договор за клучни минерали за што било разговарано со САД, сѐ уште не е подготвен и дека не содржи одредби со коишто Киев сака да ги заштити своите интереси.
Договорот за кој Зеленски почна отворено да зборува по доаѓањето на власт во Вашингтон на Доналд Трамп, се смета за клучен за настојувањето на Киев да ја придобие поддршката на републиканецот додека американскиот претседател бара брзо завршување на војната во Украина. Притоа Киев бара безбедносни гаранции за да се заштити од нова инвазија доколку биде постигнат мир.
„Сѐ уште не е подготвен да ги заштити нашите интереси“, изјави Зеленски на прес-конференцијата на маргините од годишната безбедносна конференција во Минхен која ги собира политичките и воени челници од светот.
Зеленски ги изнесе контурите на евентуалниот таков договор во интервју за Reuters минатата седмица, распостилајќи мапа којашто прикажува бројни наоѓалишта на минерали, велејќи дека нуди „заемно полезно партнерство за нивен заеднички развој а не нивно подарување“.
Минералите за кои станува збор би вклучувале ретки минерали и метали како титан, ураниум и литиум. Меѓутоа, експертите порачуваат дека таквите најголемите украински наоѓалишта се во регионот Донбас кој од 2014 година го контролираат проруските бунтовници, како и близу линијата на фронтот.
На пример, кон средината на јануари наоѓалиштето на литиум во областа на селото Шевченковско на границата на одметнатата доминантно руска област Доњецк, со кое Киев се обиде да тргува со западот уште многу пред руската инвазија, беше заземено од руската војска. Резервите на литиум во Шевченковско, едно од најголемите во Европа, е откриено во 1982 година. Резервите на литиум се проценети на 13,8 милиони тони. Покај тоа, се смета дека таму има и резерви од други вредни ретки ресурси како ниобиум, берилиум, тантал…
На почетокот од февруари, Трамп кој не се согласи за продолжување на воената помош за Украина, изјави за новинарите во Белата куќа дека сака 500 милијарди долари во ретки земни минерали од Украина за да се обезбеди огромната поддршка од САД.
Трамп тогаш рече дека Украина е подготвена за тоа, додавајќи дека сака „изедначување“ од Украина за помошта на Вашингтон од „речиси 300 милијарди долари“.
„Ние ѝ кажуваме на Украина дека имаат многу вредни ретки земји. Сакаме да склучиме договор со Украина каде што тие ќе го обезбедат она што ќе им го дадеме за нивните ретки земни метали и други ресурси“, рече Трамп.
Ретките земји се група од 17 метали кои се користат, меѓу другото, за правење магнети кои ја претвораат енергијата во движење за електрични возила, мобилни телефони и друга електроника. Во моментов нема познати замени за нив.
Геолошкиот институт на САД смета дека 50 минерали се критични за економијата и националната безбедност на земјата, вклучувајќи неколку видови ретки земји, никел и литиум.
Украина има големи наоѓалишта на ураниум, литиум и титаниум, иако ниту едно од нив не е меѓу петте најголеми во светот по количество а некои од нив прејдоа и под контрола на руската војска, а САД имаат свои неискористени резерви на овие и други клучни минерали.
САД имаат само еден оперативен рудник за ретки земја и многу ограничен капацитет за обработка, иако неколку компании работат на развој на проекти во земјата. Кина е најголемиот светски производител на ретки земји и многу други клучни минерали.
