Аризанов: Пандемијата ни покажа дека не се потребни школи, за да имаш добро образование

ФБ статус на „Блаже Аризанов:

АМА БЛАГОЈЧО, ПРВО УЧИЛИШТА, ПОСЛЕ САТЕЛИТИНа една група Македонци, сателитите им стојат невозможни.На друга, нелогични. Во фазон – ние уште патишта и училишта немаме ко што треба, па сателити ќе сме правелеЕте да и покажам на втората група каде греши во размислувањето.Ги гледаме работите низ погрешна призма. Низ линеарност.На пример – навикнати сме дека едното доаѓа после другото.

Прво тоа, па тоа. Прво училишта, па сателити.Ова е бидејќи не разбираме што значи експоненцијална ера. Во експоненцијална ера, можеш небаре како во квантна равенка, да прескокнеш неколку чекори.Тоа го направи Естонија. Класичната теорија вели дека општествата традиционално се развиваа од аграрно, па индустриско па информатичко. До сега така беше.Епа Естонија, прескокна неколку чекори. Од аграрно општество отиде право во информатичко.Кога мозокот е соочен со нелинеарна ситуација, ситуација што не одговара на ортодоксниот модел, се збунува. Зошто велиш, прво школи? Оти образованието е битно, така?

Оти си навикнат да ги гледаш школите како физички зданија. Епидемијата ете ни покажа дека не се потребни школи, за да имаш образование. Интернетот ни го покажува истото веќе 20 години. Мисијата на вдаховување знаење повеќе не е условена од постоењето на физички зданија наречена училишта. А ова што значи? Дека училиштата повеќе не го обезбедуваат повратокот на инвестиции што го обезбедуваа порано. Денешниот модел на училиште е Британски индустриски изум. Првите училишта беа отворени од страна на мелниците за памук пред двесте години Зошто? За да продуцираат цивилизирана маса на луѓе што ќе бидат 1) послушни 2) точни и 3) трезни, и тоа во голема бројка, бидејќи индустријата во тоа време беше трудово-интензивна.Пази сега – уште навиваш за здание старо 200 години чијашто основна мисија е да продуцира послушни кадри во илјадници. Уште мешаш образование/education (цел) со школување/schooling (метод).

Од тогаш до пред 20 години училиштата имаа смисла. Но од тогаш наваму како концепт се излишни. За да развиеш една земја, треба да ги поттикнуваш оние дејности што се најмногу knowledge-based. Односно, оние дејности што продуцираат најголема маргинална корисност. Во моментот една таква дејност се да речеме сателитите. Училиштата се излишна ствар. Не можеш да поттикнеш иновација во изградба на училишта. Не можеш да привлечеш врвни мозоци и умови во изградба на училишта. Маргиналната корисност на плус уште едно училиште е речиси рамна на нула, односно ова значи, за џабе фрлање пари. Но маргинална корисност од изградба на првиот сателит? Е збори ми за ова. Умовите потребни за да продуцираат такво нешто би раздвижиле цели индустрии, цели сектори.Појасна е сега логиката на сателити, наспроти училишта?