Постот е заповед Божја. Уште во Едем, Бог им заповеда на Адам и на Ева да јадат од сите дрва, освен од едно – дрвото на познанието. Значи им заповеда да постат и да не јадат од тоа дрво сè додека преку тој подвиг не станат зрели за да јадат од плодовите на тоа дрво. Меѓутоа, Адам и Ева, по наговор на ѓаволот, ја искористија својата слобода за да ја прекршат заповедта Божја и застранија од патот кон совршенството, та за нив стана невозможно да стигнат до бесмртноста и до обожението за кое беа создадени.
Од тогаш, постот се смета за главно средство за борба против ѓаволот и против сопствените слабости. Христос го нагласи значењето на постот, велејќи: „овој род со ништо не се истерува освен со пост и молитва.
Црквата става акцент на тоа да нè поттикне кон добродетелен и интензивен живот, ни открива дека целта на постот е богоцентрична, дека постот не е само телесна вежба која просто само треба да ја издржиме со гладување, туку дека постот треба да го разбираме како тријада: воздржување од храна, молитва и милостиња.
Како се пости?
Според видот на храната што се јаде, постојат четири вида на пост:
- Воздржување од јадење месо – ова се случува само во месопусната седмица, пред почетокот на Великиот пост.
- Воздржување од јадење месо и сите други видови храна од животинско потекло: млеко, млечни производи, јајца. Овој вид на пост се нарекува „пост на масло“, бидејќи се дозволува употреба на растително масло во храната, како и умереното конзумирање на вино и друг вид алкохол.
- Пост на риба – тоа е пост на масло, но се јаде и риба.
- Строг пост: воздржување од јадење не само на месо и храна од животинско потекло, туку и на употребата на масло во приготвувањето на храната. Кога е строг пост не се конзумира алкохол.
Кога се пости?
Во однос на времетраењето на постите разликуваме еднодневни и повеќедневни црковни пости.
Повеќедневни пости
Повеќедневни пости се:
- Великата Четиресетница (Великиот Пост), кој почнува на чист понеделник, по денот на Прочка, а завршува во неделата на Воскресението Христово – Велигден. Ова е најстрогиот и најзначајниот пост во целата година. Се држи во чест на Исуса Христа и на неговото страдање за нас, луѓето. Во текот на Великиот Пост, од понеделник до петок се пости строго, додека во сабота и во недела се пости на масло. Единствено во Великата Сабота се пости без масло, и тоа е единствената сабота во годината во која се практикува строг пост. Риба се јаде на празникот Благовештение и на празникот Цветници.
- Божиќниот пост, кој почнува на 15 ноември (по стар стил), односно 28 ноември по нов календар, а завршува на денот Божиќ – Рождество Христово. Во текот на овој пост, во понеделник, среда и петок се пости строго, во вторник и четврток се пости на масло, а во саботите и неделите се јаде риба, сè до празникот на свети Спиридон, после кој веќе не се јаде риба.
- Апостолскиот пост – почнува во понеделникот, по неделата на сите светители, и трае до денот на светите апостоли Петар и Павле. Се пости на ист начин како и божиќниот пост.
- Богородичниот пост, кој почнува на 1 / 14 август, а завршува на 15 / 28 август, на денот на Успението Богородично. Постиме, бидејќи според преданието на Црквата и самата Богородица постеше 15 дена пред нејзиното Успение. Штом таа постела за својата душа, колку ли повеќе треба ние да постиме за нашите души? Овој пост е строг. Риба се јаде само на празникот Преображение Господово (6 / 19 август).
