Обединетата македонска организација “Илинден“ ги лоцира причините, манифестациите и последиците од јазикот на омразата кон Македонците во Бугарија.
„Во современото општество, јазикот на омраза е опасна алатка која ги поткопува демократските вредности, социјалната кохезија и меѓуетничкото разбирање. Во Бугарија, еден од најсериозните и често занемарени примери на ваков говор е односот кон етничките Македонци, особено во Пиринска Македонија – регион со сложен културен и идентитетски карактер. Овој однос се поддржува од официјални институции, медиуми, политичари и националистички групи, и често ја преминува границата на политичка дебата, претворајќи се во систематски јазик на негирање, потсмев и омраза.
Денес, овој јазик на омраза се манифестира на различни начини:
Од официјални институции: Бугарската држава упорно одбива да го признае постоењето на македонско малцинство, и покрај одлуките на меѓународни судови и извештаи од организации како ООН и Советот на Европа. Македонските културни здруженија често се одбивани при регистрација или административно прогонувани, а активистите се соочуваат со притисоци и стигматизација.
Во медиумите: Бугарските медиуми масовно ја обработуваат македонската тема преку националистички и антагонистички наратив. Термини како „измислена нација“, „анти-Бугари“, „предавници“ често се користат кога се зборува за Македонци или организации што бараат признавање на македонското малцинство во земјата.
Од политички фигури и партии: Бројни бугарски политичари, особено од крајно десничарски партии, отворено шират омраза и негирање кон македонскиот идентитет. Тоа вклучува и повици за репресии, ограничување на права и дури затворање на организации.
Во јавниот дискурс: Јазикот на омраза е толку длабоко навлезен во јавниот простор, што секоја пројава на македонски идентитет во Пиринскиот крај се стигматизира како „предавство“, „антинационално однесување“ или „надворешна провокација“.
Причини за оваа омраза
- Страв од различност и идентитетска несигурност: За многу Бугари, признавањето на македонскиот идентитет се доживува како закана за бугарскиот национален идентитет. Ова предизвикува ирационална реакција – страв дека признавањето на различноста ќе го поткопа сопственото чувство на национална припадност.
- Национализам и политичка манипулација: Македонското прашање често се користи од политичари како алатка за одвлекување на вниманието од внатрешните проблеми. Кога нема решенија за економски или социјални кризи, се бара „внатрешен непријател“ а Македонците од Пиринска Македонија често ја играат таа улога.
- Наследство од комунистичкиот режим: Во времето на комунизмот во Бугарија, секоја форма на македонски идентитет беше репресирана. Таа политика оставила длабоки траги во свеста на институциите и луѓето, кои тешко се надминуваат до денес.
- Неразрешени односи со Северна Македонија: Споровите меѓу Бугарија и Северна Македонија за историјата, јазикот и културното наследство често се пренесуваат на граѓаните на Бугарија со македонско самосознание, кои се гледаат како „агенти на Скопје“ или „анти-Бугари“.
Јазикот на омраза не е само реторика – тој има реални последици. Води до маргинализација, психолошко насилство, губење на права и чувство на изолација кај луѓето што се самоидентификуваат како Македонци. Го поткопува владеењето на правото и демократските принципи врз кои наводно се темели бугарската држава. И најмногу – го попречува дијалогот, помирувањето и едно зрело разбирање за различноста во рамките на една нација.
Омразата кон Македонците во Бугарија не е спонтан процес – таа е системски изградена, поддржана од институции, медиуми и идеолошки структури. Таа е израз на страв, несигурност и политичка манипулација. Ако Бугарија сака да биде вистинска демократија што ги почитува човековите права и разновидноста, мора да го преиспита односот кон македонското малцинство. Вистинската сила на една држава не е во негирањето на различноста, туку во способноста да ја прифати и почитува“, се вели во објавата на ОМО “Илинден“ споделана на Фејсбук од македонскиот активист од Благоевград, Атанас Кирјаков-Војводата.
