Генералниот секретар на Обединетите нации, Антонио Гутереш, по повод Меѓународниот ден за зачувување на озонската обвивка, истакна дека научно воденото закрепнување на овој витален слој е доказ дека „напредокот е можен“.
Според најновиот билтен на Светската метеоролошка организација, озонската обвивка во 2024 година продолжила да покажува знаци на закрепнување, а озонската дупка била помала отколку во изминатите години. Долгорочниот тренд е позитивен, и се очекува целосно закрепнување до средината на овој век.
Озонската обвивка, која служи како природен штит од ултравиолетовото сончево зрачење, некогаш беше еден од најитните еколошки предизвици. Истражувањата од 1970-тите покажаа дека хлорофлуоројаглеродите и сродни супстанции го осиромашуваат озонот, што доведе до глобална акција и усвојување на Виенската конвенција (1985) и Монтреалскиот протокол (1987). Денес, над 99 проценти од овие супстанции се елиминирани, што претставува еден од најуспешните примери на меѓународна соработка за заштита на животната средина.
„Пред четириесет години нациите се здружија водени од науката. Денес, озонската обвивка се заздравува, што нè потсетува дека кога науката се следи, напредокот е возможен“, порача Гутереш.
Се очекува глобалното закрепнување до нивото од 1980-тите до средината на векот, додека целосното заздравување над Арктикот се предвидува до 2045 година, а над Антарктикот до 2066 година. Климатските промени и екстремните настани, како шумските пожари, претставуваат дополнителен ризик.
Амандманот од Кигали на Монтреалскиот протокол од 2016 година ја регулира употребата на хидрофлуоројаглеродите, силни стакленички гасови, чиј намалување може да спречи зголемување на глобалната температура за половина степен Целзиусови.
Историјата на озонската обвивка останува редок пример кога науката, политиката и глобалната акција донеле опипливи резултати, потсетувајќи дека заедничката работа може да обезбеди реален напредок и во борбата против климатските промени.
