Трамп со нов бран царини – БРИКС во фокусот на економската конфронтација
Во контекст на зголемените тензии меѓу глобалните сили, американскиот претседател Доналд Трамп повторно ја вознемири светската економија, овојпат со директни обвинувања кон групата БРИКС за, како што рече, „антиамериканска политика“ и со најава за нова рунда високи царини кон повеќе држави, меѓу кои и Јапонија, Јужна Кореја и Србија.
Во официјални писма упатени до лидерите на засегнатите земји, Трамп најави воведување на царини до 35 проценти почнувајќи од 1 август. Тој нагласи дека САД повеќе нема да толерираат трговски дефицит и предупреди дека секој обид за реципрочни мерки ќе биде санкциониран со дополнителни давачки.
Повод за овој потег, според Белата куќа, бил последниот самит на БРИКС одржан во Бразил, каде што беше усвоена Декларација со повик за намалување на зависноста од американскиот долар и за создавање нов мултиполарен економски поредок. Иако САД не беа директно спомнати во документот, Трамп ја протолкува содржината како индиректен напад врз американската економска позиција.
Најавени царини според земји:
Јапонија и Јужна Кореја: 25%
Србија: 35%
Индонезија: 32%
Лаос и Мјанмар: 40%
Босна и Херцеговина, Тунис, Малезија, Казахстан: 25–30%
Јужна Африка: 30%
Во писмото до српскиот претседател Александар Вучиќ, Трамп дури нуди можност за укинување на царините доколку Србија започне со изградба на производствени капацитети на територија на САД. Истовремено, предупредува дека секој потег на реципрочност ќе резултира со уште повисоки тарифи.
БРИКС како провокација?
Иако земјите-членки на БРИКС – Бразил, Русија, Индија, Кина и Јужна Африка – не го споменаа директно Вашингтон, повикот на самитот за свет без доминација на една валута се толкува како предизвик кон доларот и економската хегемонија на САД. За Трамп, ваквите иницијативи се доволна причина за агресивен економски одговор.
Сепак, не постои целосен консензус ниту во редовите на БРИКС. Според британскиот аналитичар Џонатан Ејал од Оксфорд, разликите меѓу членовите сериозно го поткопуваат потенцијалот на оваа алијанса, особено во однос на идејата за заедничка валута и иницијативите за реформа на Советот за безбедност на Обединетите нации.
Потенцијал за нова глобална трговска војна
Експертите предупредуваат дека зголемените царини и трговски ограничувања би можеле да предизвикаат нова глобална трговска војна. Таквиот развој на настаните би имал најтешки последици за помалите држави, како Србија, кои се најдоа меѓу големите сили и нивните економски пресметки.
Останува да се види дали оваа ескалација ќе води кон долгорочна економска прераспределба на влијание, или пак ќе остане уште една епизода од надворешната политика на Доналд Трамп, која се води по принципот „Америка на прво место – по секоја цена“.
