Македонија влегува во клучна фаза на трансформација на енергетскиот систем: земјата не само што вложува во стабилноста и модернизацијата на сопствената мрежа, туку стана активен играч во регионалното поврзување и енергетската интеграција. Со новите интерконектори, стратешките трансформаторски станици и инвестициите во паметна енергетска инфраструктура, државата го поставува курсот кон енергетска независност и улога на регионален енергетски коридор.
Во следните денови официјално започнува изградбата на гасниот интерконектор со Грција – капитален проект кој носи двоен бенефит: сигурност на снабдувањето и можност за транзит кон трети земји. Интерконекторот е долг 68 километри, ќе пренесува не само природен гас, туку и водород, остварена e заштеда од 12 милиони евра и ќе биде изграден од македонска компанија – директна корист за домашната економија.
Во меѓувреме, Македонија и Србија направија значаен исчекор кон ново енергетско поврзување – минатата недела се потпиша Меморандум за соработка меѓу НОМАГАС и Србијагас за изградба на интерконектор меѓу Клечовце и Врање, со вкупна должина од 70 километри, од кои 23 километри ќе бидат на македонска територија. Во рамки на проектот ќе се изградат и мерни станици од двете страни на границата. Студиите за изводливост и за влијание врз животната средина се веќе во тек, со поддршка од Инвестициската рамка за Западен Балкан (WBIF).
Преку овие две стратешки поврзувања, Македонија се позиционира како нова транзитна точка за природен гас на релација Југ – Север, односно од ТАП гасоводот и ЛНГ терминалот во Александруполис кон Србија и Средна Европа, со капацитет до 3 милијарди нормални метри кубни годишно. Ова е директна поддршка на енергетската диверзификација на целиот регион, со зголемена употреба на гас од различни извори.
Изградбата на 400/110 kV врската Охрид – Елбасан, пак, ќе го заокружи електроенергетското поврзување на Македонија со сите соседни држави – стратегиски проект за цел регион.
Во само една година, поставени се темелите за држава која од нето-увозник ќе стане нето-извозник на електрична енергија. Се гради независен и модерен систем кој не зависи од една рута, еден снабдувач или еден енергетски извор.
„ Ова е новата сила на македонската енергетика. Со регионалните интерконектори, Македонија веќе не е само краен потрошувач – станува активен учесник во преносот и стабилноста на енергетиката во Југоисточна Европа. Ова е патот кон сигурна енергија, економска отпорност и стратешка позиција на енергетската карта на Балканот.Македонија ја гради новата енергетска мапа на Балканот.“, вели министерката за енергетика, рударство и минерални суровини Сања Божиновска.
Планови за когенеративни енергетски капацитети – ефикасност, локално производство и нова енергија за градовите
Во фокусот на енергетската транзиција е и изградбата на нови когенеративни централи – капацитети кои истовремено произведуваат електрична и топлинска енергија, со висока ефикасност и значително пониска емисија на штетни гасови. Министерството за енергетика веќе работи на планови за развој на вакви постројки во неколку урбани центри, со цел обезбедување локално и сигурно снабдување, особено во системите за централно греење.
Когенеративните постројки се планираат како современи, еколошки објекти што ќе ги заменат старите и неефикасни капацитети, а воедно ќе ја зголемат стабилноста на националниот систем. Овие централи се предвидени да работат со флексибилно гориво – со можност за премин кон биогорива или водород во следната фаза од транзицијата.
Преку овие инвестиции, Македонија ќе добие поконкурентен модел на производство, ќе ги намали загубите во системот и ќе овозможи подобар квалитет на живот за граѓаните, особено во урбаните средини со висок енергетски конзум. Се работи за уште еден чекор кон модерен, одржлив и децентрализиран енергетски систем.
