Иранските власти започнаа широк бран апсења и егзекуции на лица осомничени за врски со израелските разузнавачки служби, по последниот вооружен конфликт со Израел.
Официјален Техеран тврди дека мерките се преземени за заштита на националната безбедност, но активистите за човекови права предупредуваат дека станува збор за репресивна кампања со цел замолчување на секој облик на несогласување.
Според информации на персискиот сервис на Би-Би-Си, иранските власти веруваат дека израелски агенти без преседан се инфилтрирале во безбедносните структури на државата. Се смета дека токму ваквите протечени информации довеле до атентати врз високи команданти на Револуционерната гарда и нуклеарни научници.
Во текот на 12-дневниот вооружен судир, три лица обвинети за шпионажа беа погубени, а уште три беа егзекутирани веднаш по објавувањето на прекинот на огнот. Иранската државна телевизија емитуваше наводни признанија на уапсените, кои, според властите, признале соработка со израелскиот Мосад.
Според агенцијата Фарс, блиска до Револуционерната гарда, од 13 јуни досега, се уапсени над 700 лица под обвиненија за шпионажа. Активистите алармираат на сериозни прекршувања на човековите права, вклучително и изнуда на признанија, неправедни судења и отсуство на транспарентност.
Министерството за разузнавање на Иран соопшти дека води „неуморна борба“ против западните разузнавачки мрежи, вклучувајќи ги ЦИА, МИ6 и Мосад. Дополнително, започната е дигитална офанзива – испраќање заканувачки пораки до граѓани чии телефонски броеви биле поврзани со израелски профили на социјалните мрежи, со предупредување за можна кривична одговорност.
Под притисок се и иранските новинари што работат во странство, особено оние ангажирани во медиуми како BBC Persian, Iran International и Manoto TV. Според Iran International, иранските безбедносни сили ги уапсиле родителите и братот на водителка на оваа телевизија со цел да ја натераат да поднесе оставка. Таа, во телефонски повик овозможен од безбедносните служби, била предупредена од својот татко дека последиците ќе бидат уште посериозни доколку не се откаже од новинарството.
Слични закани и заплашувања доживеале и новинари на BBC Persian, чии семејства биле контактирани од иранските власти. Тие се обвинети за „воени злосторства“ и прогласени за „мохареб“ – непријатели на Бог, што во иранскиот правен систем е кривично дело казниво со смрт.
И телевизијата Manoto TV пријави сериозни притисоци врз семејствата на своите вработени. Дел од нив се соочуваат со обвиненија за шпионажа и „непријателство кон Бога“, деликт кој исто така предвидува смртна казна.
Посебен фокус на репресивната кампања се лицата поврзани со протестите од 2022 година, одржани под мотото „Жени, живот, слобода“. Тогаш беа убиени стотици, а илјадници уапсени. Сега, на мета се членовите на семејствата на жртвите. Мнозинството приведени не се обвинети за конкретни дела, а процесите против нив се водат без јавно објавени докази.
Интернет-врските во земјата беа сериозно ограничени за време на конфликтот, а дури и по прекинот на огнот – пристапот до мрежи како Instagram, Telegram, YouTube и X останува блокиран, достапен единствено преку VPN.
Активистите за човекови права сè поотворено предупредуваат на можен повраток на репресивните практики од 1980-тите години, вклучувајќи ги масовните егзекуции од 1988 година, кога илјадници политички затвореници беа ликвидирани по тајни судења. Стравот е дека Иран, ослабен од надворешни конфликти и меѓународна изолација, повторно ќе прибегне кон брутална стратегија на замолчување преку страв, затвори и погубувања.
