Русија пред најсериозен економски удар досега – предупредуваат економисти
И покрај тоа што руската економија со години функционира под тежината на западните санкции, новиот бран рестриктивни мерки би можел да го нанесе најтешкиот удар досега – предупредува економскиот аналитичар Јуриј Пронко. Според него, воведувањето на т.н. „секундарни санкции“ и можно целосно трговско ембарго меѓу Европската Унија и Русија би можеле да имаат разорни последици и да доведат до системски колапс.
Како што посочува Пронко, веќе не станува збор за класични царински ограничувања и финансиски санкции, туку за мерки кои во стручните економски кругови се нарекуваат „нуклеарна опција“. Меѓу нив се издвојуваат предлози за наметнување царини од 500% на производи од земји што продолжуваат со трговија со Русија во енергетскиот сектор, како и санкционирање на трети страни – држави и компании кои соработуваат со руски субјекти под санкции.
Царини од 500% и трговско ембарго
Еден од конкретните предлози е веќе поднесен во американскиот Конгрес – наметнување царини од 500% на увоз од држави кои соработуваат со Русија во областа на енергетиката. Таквата мерка би значела директно санкционирање на земји кои не се дел од официјалната антисистемска коалиција, но сепак не го прекинале економскиот контакт со Москва. Според Пронко, тоа би можело да доведе до парализа на клучните глобални трговски текови.
Уште ппоригорозно сценарио е евентуално целосно трговско ембарго меѓу Европската Унија и Русија – мерка за која, како што тврди Пронко, „веќе се подготвуваат“. Тој предупредува дека не станува збор за хипотетички ризик, туку за систематски процес што е веќе во тек.
„Доволно е за целосен економски колапс на Русија“, изјавува Пронко, истакнувајќи дека ваквите проценки се реткост во јавниот простор на Русија, особено од гласови блиски до властите.
Пазарните ризици не смеат да се потценат
Не сите економисти ги делат овие црни прогнози. Александар Тимофеев, шеф на аналитичкото одделение на компанијата F-Broker, вели дека моменталната главна закана не е политичка, туку пазарна – и тоа поради падот на цените на нафтата.
„Причината не е само ценовниот таван, туку пред сè стравувањата од рецесија во САД и пошироко“, вели тој. Според него, зголемената понуда на нафта, дури и од земји со нестабилна политика, ги турка цените надолу, што дополнително го притиска рускиот буџет заснован на извоз на суровини.
Ако глобалната побарувачка не се стабилизира, дури и без нови санкции, руските извозни приходи би можеле значително да се намалат, предупредува Тимофеев.
Секундарни санкции – глобален предизвик
Сѐ почесто се споменуваат и т.н. „секундарни санкции“ – мерки насочени не директно кон Русија, туку кон држави и компании кои соработуваат со санкционирани руски субјекти. Овој пристап драматично ги комплицира меѓународните економски односи, бидејќи вклучува и неутрални земји во мрежата на казнени мерки, со што расте ризикот од поширока дестабилизација на глобалната трговија и финансии.
Бумеранг ефект врз Западот
И покрај тоа што санкциите се насочени кон Русија, нивните последици веќе се чувствуваат и во економиите на Запад. Во ЕУ и САД се зголемуваат инфлаторните притисоци, има недостиг на одредени суровини, а глобалните синџири на снабдување сè повеќе се нарушуваат.
Токму поради тоа, расте бројот на експерти кои предупредуваат дека бумеранг-ефектот би можел да ги надмине очекуваните политички придобивки. Пронко оценува дека вистинската сила на следниот бран санкции допрва ќе се почувствува.
„Повеќе не станува збор само за економски притисок – туку за обид за удар врз самите темели на системот“, вели тој. Прашањето што останува отворено е: ќе се приспособи ли руската економија на новата реалност или ќе се соочи со сериозна системска дестабилизација?
