Македонија се насочува кон домашно производство на енергија
Во услови на глобална енергетска криза, многу земји се свртеа кон домашни извори на енергија за да обезбедат поефикасно, поеколошко и поевтино производство. Македонија, која со децении зависеше од увоз на електрична енергија, конечно најави сериозни инвестиции во енергетската инфраструктура со план за изградба на когенеративни централи.
Досегашните мерки како субвенции за струја, инвестиции во сончеви и ветерни електрани покажаа одредени позитивни резултати, но не беа доволни за долгорочна стабилност. Владата сега го претстави планот за изградба на когенеративни гасни централи, со што земјата ќе добие евтина струја, подобро затоплување и намалено загадување.
Долгогодишниот проблем со увозната зависност
Македонската економија долг период беше во неповолна позиција бидејќи зависеше од скапиот увоз на електрична енергија, наместо да гради сопствени производствени капацитети. Дотраената енергетска инфраструктура не можеше да ги задоволи растечките потреби на граѓаните и индустријата. Ова ја зголеми цената на струјата, што негативно се одрази врз стандардот на населението и ја намали конкурентноста на домашните компании.
Покрај тоа, недостигот на инвестициидоведе до зголемена употреба на огревно дрво и други нееколошки енергенти, што значително го влоши квалитетот на воздухот во урбаните средини. Македонија со години не успеваше да го замени ова со поеколошки извори на енергија, како што е природниот гас.
Когенеративните централи – решение за повеќе проблеми
Новиот план на Владата предвидува изградба на когенеративни гасни централи кои ќе користат природен гасза производство на електрична и топлинска енергија. Ова ќе овозможи:
- Поевтина струја за домаќинствата и индустријата.
- Подобро затоплување на домовите со намалена зависност од огревно дрво.
- Намалено загадување, бидејќи природниот гас е многу почист енергенс од јагленот и мазутот.
Овие централи ќе имаат капацитет од 500 MW, со годишно производство од 4,1 TWh електрична и 720 GWh топлинска енергија. Владата најави дека паралелно ќе се гради и секундарна гасна и топловодна мрежа, а домаќинствата ќе добијат бесплатни приклучоци.
„Ова не е само проект за енергија, туку стратегија за иднината на Македонија. Граѓаните ќе имаат поевтина струја и загревање, а ќе се намали загадувањето“, изјави премиерот Христијан Мицкоски.
Кој ќе ја реализира инвестицијата?
За реализација на овој проект Владата води преговори со турскиот енергетски гигант „АКСА енерџи“, дел од „Казанчи Холдинг“. Оваа компанија има повеќе од 3.500 MW инсталиран капацитет во осум земји и е водечки инвеститор во одржливата енергија.
Премиерот Мицкоски најави дека вкупната инвестиција ќе надмине една милијарда евра, што е досега најголемиот проект во енергетскиот сектор во Македонија. Оваа инвестиција ќе овозможи намалување на увозната зависност, што е стратешки важно за енергетскиот и економскиот суверенитет на државата.
„Изградбата на когенеративни централи значи стабилност во снабдувањето со струја и поевтини трошоци за сите граѓани. Ова е крупен чекор кон енергетската независност“, истакна Мицкоски.
Експертите: Македонија може сама да гради енергетски капацитети
Енергетска независност
Домашните енергетски експерти долго време апелираат дека државата треба сама да инвестира во изградба на енергетски капацитети, наместо да ги дава под концесија.
Според професорот Константин Димитров, Македонија има можност да изгради најмалку три когенеративни централи, со што би се:
- Намалила цената на струјата за 35%.
- Намалила цената на парното за 40%.
- Елиминирала зависноста од увоз на електрична енергија.
Димитров истакнува дека Македонија годишно троши 7.300 – 7.800 GWh, но дел од оваа енергија мора да се увезува бидејќи не се произведува доволно во домашните капацитети.
„Логичен чекор би бил изградба на две когенеративни централи од по 200 MW, со кои би се покриле недостигот и би се стабилизирал системот“, вели Димитров.
Заклучок: Когенерацијата – сигурен чекор кон иднината
Градење на сериозна инфраструктура
Изградбата на когенеративни централи е можеби најзначајниот енергетски проект во поновата македонска историја. Доколку овој план биде реализиран, ќе донесе:
- Поевтина струја и парно греење за граѓаните.
- Помала зависност од увоз и поголема стабилност на пазарот.
- Чист воздух и еколошка трансформација на енергетскиот сектор.
Во време кога енергијата станува клучен фактор за економскиот и политичкиот суверенитет, овој проект има потенцијал да ја претвори Македонија во енергетски стабилна и економски конкурентна држава.
Извор: Нова Македонија
