Трговскиот спор помеѓу САД и Кина доби нова димензија, која се врти околу ретките метали — клучни за модерната технологија. Кина во четврток го зајакна извозното ограничување на овие метали, предизвикувајќи силна реакција од американскиот претседател Доналд Трамп, кој најави можен економски одговор и го постави прашањето за одложување на средбата со кинескиот претседател Си Џинпинг, јавува CNN.
Што се ретките метали?
Терминот „ретки метали“ опфаќа 17 метални елементи, вклучувајќи скандиум, итриум и лантаниди. Иако името звучи како да се ретки, овие материјали се достапни низ целата Земјина кора. Проблемот е во тешката и скапа обработка, која е штетна за животната средина, што ги прави стратешки важни.
Ретките метали се неопходни за паметни телефони, ветротурбини, LED осветлување, телевизори, батерии за електрични возила, медицински апарати и воена опрема како што се борбени авиони F-35, подморници, сателити и проектили Томахавк.
Кинеска доминација
Кина е одговорна за 61% од светското производство на ретки метали, а контролира дури 92% од глобалната преработка. Тешките ретки метали се особено редки, а САД немаат капацитети за нивна преработка по ископување.
„До почетокот на годинава, сите тешки ретки метали ископани во Калифорнија се испраќаа во Кина за преработка“, изјави Грацелин Баскаран, директорка на Програмата за безбедност на критични метали при Центарот за стратешки и меѓународни студии.
Моќен инструмент во трговскиот спор
Кина ги користи ретките метали како главно оружје во трговскиот спор, а новите ограничувања се воведени пред планираната средба на Си и Трамп на самитот APEC во Јужна Кореја. Пекинг ја прошири контролата на пет нови елементи — холмиум, ерибум, тулиум, европиум и итербиум — со што бројот на ограничени метали достигна 12.
Исто така, ќе бидат потребни лиценци за извоз на технологии за нивна обработка. Трамп реагираше дека САД ќе одговорат финансиски на овие потези и предупреди дека за секој елемент кој Кина го монополизира, САД имаат „два“.
На овој начин, конфликтот околу ретките метали станува централна точка на трговскиот спор меѓу двете економски суперсили, со потенцијални глобални последици за технологијата и индустријата.
