Њујорк, 14 август 2025 – Денеска, главните индекси на Њујоршката берза (NYSE) забележаа пад, под влијание на неочекувано високите податоци за инфлацијата на производителите, што ги намали очекувањата за намалување на каматните стопки од страна на Федералните резерви (Фед). Иако пазарот започна со надеж за продолжување на растот од претходните денови, новите економски индикатори предизвикаа загриженост кај инвеститорите, што резултираше со умерен пад на вредностите. Ова е важен момент за следење, бидејќи берзата во последните месеци беше поддржана од очекувањата за полабава монетарна политика, но сегашните податоци сугерираат дека инфлацијата сè уште не е целосно под контрола.
Главните Индекси и нивното Движење
Според последните достапни податоци од тргувањето, трите главни индекси на Вол Стрит – Дау Џонс Индустријал Авераџ (Dow Jones Industrial Average), S&P 500 и Nasdaq Composite – завршија во минус. Овие индекси се како “термометри” за целокупниот пазар: Дау Џонс го следи перформансот на 30 големи американски компании од различни сектори, S&P 500 опфаќа 500 најголеми фирми, а Nasdaq е фокусиран на технолошки и иновативни компании.
Дау Џонс Индустријал Авераџ: Падна за околу 0,37%, или 164 поени, затворајќи на приближно 44.758 поени. Ова е продолжување на нестабилноста од претходните денови, каде што индексот се движеше нагоре благодарение на позитивни економски вести, но сега е под притисок.
S&P 500: Загуби 0,26%, или околу 17 поени, завршувајќи на 6.450 поени. Овој индекс, кој е најширок показател за американскиот пазар, покажува дека повеќето компании почувствуваа негативно влијание, иако некои сектори се одржаа подобро.
Nasdaq Composite: Се намали за 0,10%, или 23 поени, затворајќи на 21.690 поени. Иако падот е помал во споредба со другите, технолошките акции беа особено чувствителни на вестите за инфлацијата, бидејќи тие компании често зависат од ниски каматни стопки за финансирање на растот.
Овие бројки се базирани на затворањето на пазарот, но тргувањето во текот на денот беше волатилно, со почетни падови кои се стабилизираа до крајот.
Причини за Падот: Инфлацијата и Очекувањата за Каматните Стопки
Главниот “виновник” за денешниот пад е објавувањето на податоците за Индексот на цени на производителите (Producer Price Index – PPI), кој мери како се менуваат цените на стоките на ниво на производители и трговци на големо, пред да стигнат до потрошувачите. Во јули, PPI порасна за 3,3% на годишно ниво, што е повисоко од очекуваните 2,5%. На месечно ниво, порастот беше 0,9%, наспроти прогнозираните 0,2%. Ова значи дека инфлацијата на “големо” ниво е посилна од очекуваното, што може да се прелее и врз цените за потрошувачите.
Зошто ова е важно? Инвеститорите очекуваа дека Фед ќе ги намали каматните стопки (сегашната основна стапка е меѓу 4,25% и 4,5%) за да го стимулира економскиот раст. Намалувањето на каматите ги прави зајмувањата поевтини, што помага на компаниите да инвестираат и на потрошувачите да трошат повеќе. Според алатката CME FedWatch, веројатноста за намалување од 25 базични поени (0,25%) во септември сè уште е висока – околу 100% – но вкупните очекувања за намалувања во текот на годината се намалија од 63 на 58 базични поени. Ова создаде несигурност, бидејќи повисоката инфлација може да го одложи или намали бројот на намалувања.
Дополнително, влијание имаат и геополитичките фактори, како што се тарифите на увозот во САД, кои ги зголемуваат трошоците за компаниите. На пример, компании како Deere & Co. (производител на земјоделска опрема) и Tapestry (моден бренд) забележаа големи падови – 8% и 17,6% соодветно – поради предупредувања за пониски профити поврзани со тарифите.
Секторски Перформанси: Каде Беа Најголемите Загуби?
Пазарот не падна униформно – некои сектори беа повеќе погодени од други. Од 11-те главни сектори во S&P 500, девет завршија во минус:
Материјали: Пад од 1,2%, бидејќи компаниите кои произведуваат суровини се чувствителни на инфлацијата и трошоците за производство.
Мали компании и недвижности: Индексите за мали компании (како Russell 2000) и акции поврзани со домување паднаа над 1%, бидејќи тие зависат од ниски каматни стопки за финансирање.
Технологија и потрошувачка дискреција: Иако Nasdaq падна помалку, технолошките гиганти како Apple и Microsoft се соочија со притисок, но некои како Nvidia се одржаа подобро.
Од друга страна, сектори како енергија и здравство можеа да се стабилизираат или да имаат помали загуби, благодарение на стабилните цени на нафтата и постојаната побарувачка за медицински услуги.
Што Ова Значи за Обичниот Инвеститор?
За луѓе со просечни познавања од финансии, денешниот пад не е причина за паника, но е потсетник дека берзата е под влијание на економските податоци. Ако инфлацијата остане висока, Фед може да ги задржи каматните стопки повисоки подолго време, што би ги направило акциите помалку привлечни во споредба со безбедни инвестиции како обврзници. Сепак, пазарот во 2025 година досега покажа раст – S&P 500 е во пораст од околу 3,57% во последниот месец – и многу аналитичари очекуваат продолжување на трендот ако инфлацијата се смири.
Инвеститорите сега го насочуваат вниманието кон следните податоци за инфлацијата на потрошувачите (CPI) и одлуките на Фед во септември. Доколку сакате да инвестирате, експертите препорачуваат диверзификација – не ставајте сè во еден сектор – и следење на долгорочните трендови наместо дневните флуктуации.
