Европската унија испрати јасно предупредување до украинскиот претседател Володимир Зеленски, откако тој потпиша спорен закон што, според критичарите, сериозно ја загрозува независноста на главните антикорупциски институции – Националното антикорупциско биро (NABU) и Специјалното антикорупциско обвинителство (SAPO). Одлуката предизвика први масовни протести во Киев од почетокот на руската инвазија во 2022 година.
Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, побара итно објаснување од Зеленски, истакнувајќи дека „владеењето на правото и борбата против корупцијата се основни вредности на ЕУ и тука не може да има компромис“.
Со новите законски измени, двете антикорупциски тела се ставаат под директна контрола на јавниот обвинител, што, според експерти и активисти, практично ја укинува нивната институционална независност. Европските функционери предупредија дека ваквиот потег може сериозно да го забави пристапниот процес на Украина кон ЕУ, за кој досега се вложуваа значајни дипломатски и финансиски напори.
Незадоволството стигна и до улиците. Стотици граѓани протестираа пред претседателскиот кабинет во Киев, а опозицијата и граѓанскиот сектор бараат итно повлекување на законот. Во заедничка изјава, NABU и SAPO побараа да се врати правната гаранција за нивна независност, предупредувајќи дека во спротивно се урива довербата во државата и нејзините реформи.
Зеленски, под зголемен притисок од внатрешната и меѓународната јавност, утрово најави нов план за борба против корупцијата во рок од две недели. „Нема да има руски влијанија во нашите институции. Сè мора да се исчисти“, изјави тој по средбата со челниците на антикорупциските тела.
Меѓутоа, за европските партнери клучно е не ветувањето, туку реалните постапки. Како што рече германскиот министер за надворешни работи: „Ограничувањето на независноста на антикорупциските агенции го кочи патот на Украина кон ЕУ.“
